سیگار، عامل اصلی و زمینه ساز اعتیاد به سایر مواد مخدر

فائزه آیینی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری مصداق نیوز، با اشاره به آمار سازمان جهانی بهداشت، سن نوجوانی را ۱۱ تا ۲۴ سالگی خواند و گفت: عوامل رواج پیدا کردن سیگار در نوجوانی گروه همسالان، دوستان، رفتار والدین، کمبود عزت نفس، و دیگر رفتارها است.

وی افزود: عادی شدن مصرف سیگار در گروه‌های پائین سنی جامعه و رواج مصرف این ماده اعتیادآور بسیار خطرناک است که از آن به عنوان مادر اعتیاد به سایر مخدرها نام برده می‌شود، مدت‌هاست که از سطح یک چالش عبور کرده و به مرحله بحرانی رسیده است؛ موضوعی که با نگاه به اطرافمان، به عینه شاهد آن هستیم؛ حضور دختران و پسران جوان و نوجوانی که بی اعتنا به همه قواعد، سیگار می‌کشند.

آیینی در خصوص نحوه کمک کردن به نوجوانان برای ترک سیگار سه مرحله وجود دارد، افزود: مرحله اول گفت‌وگو با نوجوانان درباره پیامدهای سیگار کشیدن است. مرحله دوم این است که دسترسی به سیگار را برای نوجوانان محدود کنیم. مرحله سوم برقراری یک رابطه صادقانه با نوجوانان است.

آیینی بیان کرد: نوجوانانی که با والدین رابطه خوبی نداشته باشند احتمال اینکه به سمت دوستان ناباب و مصرف مواد سیاه وسفید و رفتارهای پرخطر گرایش پیدا کنند، بسیار زیاد است.

وی درادامه در رابطه با رفتار والدین با فرزندان تشریح کرد: بعضی والدین می خواهد دنیای فرزندان را تغییر دهند، که اشتباه است. والدین نباید پرخاش داشته باشند، از چک کردن موبایل، وسایل، کمد، و بو کردن لباس، باز کردن اتاق بدون در زدن، خودداری کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: که اگر والدین به نوجوان شان بها بدهند، و از آنها در مورد امور و مسائل خانواده و … مشورت خواهی کنند، آنان را تحقیر نکنند و از نظرات و پیشنهادات شان استقبال کنند، مسلما شخصیتی با اعتماد به نفس، با اراده و مسئولیت پذیر بار خواهند آورد.

وی در خصوص محدود کردن نوجوان در رابطه با سیگارکشیدن بیان کرد: اگر والدین متوجه شوند که فرزندشان پولی را که از آن‌ها دریافت می‌کند صرف سیگار خریدن می‌کند، به جای تغییر رفتار و صحبت کردن با روش‌های مختلف باید پرداخت پول را متوقف کرده و یا بر خرج کردن آن نظارت داشته باشند. این کار سبب می‌شود نوجوان نتواند بقیه لوازم مورد نیاز خود را نیز خریداری کند. ناکامی ناشی از این بی‌پولی شدید نوجوان را وادار می‌کند که خرید سیگار را ترک کند تا دوباره بتواند از والدینش پول دریافت کند. که این روش شیوه صحیحی برای برخورد با معضل اعتیاد نوجوان نمی‌باشد.

این روانشناس در رابطه با روابط دوستان تشریح کرد: عنصر بعدی گروه همسالان و دوستان است و با تربیت نادرست و سهل انگار والدین به این مرحله می رسد بیشترین اثر بخشی در مصرف سیگار دارند.

آیینی بیان کرد: به گفته پژوهش ها از هر فرد بالای ۶۵سال یک نفر انزوای اجتماعی را تجربه می کند، که احساس تنهایی باعث تشدید رفتاری مثل سیگار کشیدن و انزوای طولانی مدت برای هر فرد معادل ۱۵نخ سیگار در روز می‌تواند باشد.

وی در ادامه گفت: بعضی از والدین با قرار دادن سیگار و مشروبات الکی در اختیار فرزندان مرتکب کار بسیار اشتباهی می‌شوند و حتی اگر خدای ناکرده تعدادی از والدین خودشان مشغول به استعمال دخانیات هستند باید به این نکته توجه داشته باشند که سن نوجوان برای تجربه این موارد اصلاً مناسب نمی‌باشد و می‌تواند به طور جدی آینده نوجوان را تهدید کند.

آیینی در رابطه با مشکلات روانشناختی گفت: یکی از عناصر مهم روانشناختی تاثیر بلوغ در روابط خانوادگی است که از والدین فاصله می‌گیرند و خلوت و تنهایی فرزند را ترجیح می‌دهد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ما باید به سیگار کشیدن نگاه رشدی و انسانی داشته باشیم نه نگاه آسیب شناسی، بیان کرد: تمام روانشناس‌های دنیا نگاه رشدی دارند و در واقع باید به فرد سیگاری کمک کرده و فرد را توان بخش کنیم. نگاه بالا به پایین جایگاهی ندارد و ما کاری به درمان دارویی نداریم. در نگاه اول اگر جوان رفتار پرخطری انجام می‌دهد و ناهنجاری انجام می‌دهد باید الگوی تعاملی درست به آن داشته باشیم.

آیینی در رابطه با رفتار فرزند گفت: پذیرش مشروط و کنترل گری را نداشته باشیم که فرد از ما فاصله بگیرد و فضای امن را از آن بگیریم، ارتباط عاطفی را قطع کنیم. این فرایند بیشتر ضربه زننده است و باعث انزوای بیشتر فرد می‌شود. عنصر اصلی شکل گیری مشکل، نحوه برخورد خانواده و تحقیقات رفتاری فرد است.

وی ادامه داد: تکنیکی که تکنیک علمی است روش حساسیت زدایی منظم است که روش سلسله مراتبی یا مرحله به مرحله را پیدا کنیم. مثلا جایگزین برای آن پیدا کنیم. در روش قدیم برای نمونه فرد معتاد را به تخت می‌بستند و درحال حاضر به صورت مرحله مرحله اتفاق می افتد و البته به گفته بعضی افراد ترک سیگار از ترک هروئین بدتر است.

وی توصیه کرد: باید مهارت های مختلف مثل مهارت نه گفتن را آموزش و حس خود ارزشمندی، عزت نفس بالا و اعتماد به نفس بالا را آموزش دهیم.

‌این روانشناس در پایان با اشاره به عواقب سیگار کشیدن اظهار داشت: تنگی نفس، سرطان ریه، افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌های مغزی، سرطان پوست و لوزالمعده از جمله مهم‌ترین عوارض استعمال سیگار است.

‌