گردشگری؛ محور توسعه پایدار و رونق اقتصادی در استان همدان

به گزارش مصداق نیوز، محمدحقی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری در این یادداشت مطرح می کند :
استان همدان با پیشینه‌ای کهن، فرهنگی غنی و طبیعتی منحصربه‌فرد، یکی از مقاصد گردشگری ارزشمند ایران محسوب می‌شود. این استان کهن، نه‌تنها در تاریخ ایران جایگاهی ویژه دارد، بلکه ظرفیت آن را دارد که به یکی از قطب‌های گردشگری کشور و حتی منطقه تبدیل شود. وجود آثار تاریخی ارزشمند همچون هگمتانه، گنبد علویان، آرامگاه بوعلی سینا و باباطاهر در کنار طبیعتی بکر مانند غار علیصدر، دامنه‌های الوند، دشت‌های سرسبز و روستاهای تاریخی، این استان را به مقصدی کم‌نظیر برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
بااین‌حال، بهره‌برداری مناسب از این ظرفیت‌های کم‌نظیر مستلزم نگاهی نوآورانه و علمی در توسعه زیرساخت‌ها و امکانات گردشگری است. در دنیای امروز، گردشگری تنها به بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی محدود نمی‌شود، بلکه با تلفیق فرهنگ، هنر، ورزش و فناوری‌های نوین، تجربه‌ای متفاوت برای گردشگران خلق می‌شود. ازاین‌رو، استان همدان نیازمند توسعه زیرساخت‌های گردشگری، ارتقای سطح خدمات، ایجاد جاذبه‌های مدرن و گسترش تبلیغات هدفمند است تا بتواند سهم بیشتری از گردشگران داخلی و بین‌المللی را جذب کند.

در میان آثار تاریخی همدان، هگمتانه یکی از ارزشمندترین و مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران است. این شهر تاریخی که زمانی پایتخت مادها بوده، به‌عنوان یکی از کهن‌ترین پایتخت‌های جهان، از جایگاهی ویژه در تاریخ تمدن ایران برخوردار است. بااین‌حال، باوجود اهمیت فوق‌العاده این اثر تاریخی، موضوع ثبت جهانی آن همچنان مغفول مانده است.
ثبت جهانی هگمتانه می‌توانست همدان را در سطح بین‌المللی مطرح کند و زمینه جذب گردشگران بیشتری را فراهم آورد. متأسفانه، به دلیل کمبود پیگیری‌های لازم، عدم تأمین زیرساخت‌های مناسب و نبود برنامه‌ریزی منسجم، این فرصت ارزشمند تاکنون تحقق نیافته است. اگر این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد، نه‌تنها موجب حفظ و نگهداری بهتر این محوطه خواهد شد، بلکه باعث رونق اقتصادی، جذب سرمایه‌گذاری و افزایش بازدید گردشگران خارجی خواهد گردید.

یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های گردشگری همدان، میراث فرهنگی و صنایع‌دستی اصیل آن است. این استان به‌عنوان یکی از مراکز مهم تولید صنایع‌دستی در ایران شناخته می‌شود و محصولاتی مانند سفال لالجین، فرش‌بافی، گلیم، منبت‌کاری و سایر هنرهای سنتی، نشان‌دهنده‌ی اصالت، فرهنگ و هنر مردمان این منطقه هستند.
یکی از شاخص‌ترین صنایع‌دستی همدان، مبل و منبت است که شهرتی ملی و بین‌المللی دارد. این هنر ارزشمند که در فهرست میراث جهانی ثبت شده، نه‌تنها جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد منطقه دارد، بلکه می‌تواند به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری تبدیل شود. ایجاد نمایشگاه‌های دائمی، برگزاری جشنواره‌های مرتبط با مبل و منبت، و معرفی این صنعت از طریق رویدادهای بین‌المللی، می‌تواند گردشگران داخلی و خارجی را به این منطقه جذب کند و درعین‌حال، اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی استان را به همراه داشته باشد.
علاوه بر این، می‌توان با راه‌اندازی موزه‌ها و کارگاه‌های زنده، فرآیند تولید مبل و منبت را به گردشگران نمایش داد و تجربه‌ای متفاوت برای آن‌ها فراهم کرد. این اقدام، نه‌تنها موجب آشنایی بیشتر بازدیدکنندگان با این هنر خواهد شد، بلکه فرصتی برای معرفی و فروش مستقیم محصولات به گردشگران فراهم می‌کند.

یکی از ظرفیت‌های کمتر شناخته‌شده همدان، موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی آن برای گردشگری ورزشی است. همدان با قرار گرفتن در ارتفاعی مناسب از سطح دریا و برخورداری از آب‌وهوای معتدل در فصول گرم سال، می‌تواند به یکی از مراکز اصلی برگزاری اردوهای ورزشی تیم‌های ملی و باشگاهی تبدیل شود.
در حال حاضر، بسیاری از تیم‌های ورزشی ایران برای برگزاری اردوهای آماده‌سازی به ترکیه و جزیره کیش سفر می‌کنند، اما با توسعه زیرساخت‌های ورزشی و اقامتی، همدان می‌تواند جایگزینی ایده‌آل برای این مقاصد باشد. وجود ارتفاعات الوند، شرایط مناسب برای تمرینات کوهستانی، امکانات ورزشی متعدد و آب‌وهوای مساعد، این استان را به محلی مناسب برای تمرینات بدنی و آماده‌سازی ورزشکاران تبدیل می‌کند.
سرمایه‌گذاری در ساخت هتل‌های ورزشی، کمپ‌های حرفه‌ای، مسیرهای دوچرخه‌سواری کوهستانی و امکانات تمرینی پیشرفته، می‌تواند گردشگری ورزشی را در همدان رونق دهد. همچنین، برگزاری مسابقات ورزشی بین‌المللی و رویدادهای ورزشی در سطح ملی، علاوه بر جذب گردشگران ورزشی، موجب معرفی هرچه بهتر این استان به جهانیان خواهد شد.

برای آنکه همدان به جایگاه شایسته‌ی خود در عرصه گردشگری ملی و بین‌المللی دست یابد، باید در زیرساخت‌های گردشگری و خدمات رفاهی سرمایه‌گذاری شود. ایجاد هتل‌های مدرن با استانداردهای بین‌المللی، توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی، بهبود کیفیت راه‌ها و حمل‌ونقل عمومی، و تقویت سیستم‌های اطلاع‌رسانی برای گردشگران، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود وضعیت گردشگری در این استان کمک کند.
یکی دیگر از اقدامات مؤثر، توسعه گردشگری هوشمند است. با استفاده از فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR)، می‌توان تجربه‌ای متفاوت برای گردشگران فراهم کرد. برای مثال، گردشگران می‌توانند قبل از سفر، از طریق فناوری VR، بازدید مجازی از جاذبه‌های همدان داشته باشند و در نهایت برای سفر واقعی به این استان ترغیب شوند.

همدان با ظرفیت‌های بی‌نظیر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ورزشی، می‌تواند به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایران و حتی منطقه تبدیل شود. اما برای رسیدن به این هدف، نیازمند برنامه‌ریزی اصولی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، استفاده از فناوری‌های نوین و تقویت تبلیغات بین‌المللی است.
همچنین، موضوع مهمی مانند ثبت جهانی هگمتانه باید موردتوجه ویژه قرار گیرد. این اقدام می‌تواند سهم بسزایی در معرفی هرچه بهتر همدان به جهان داشته باشد و جایگاه این استان را در عرصه بین‌المللی تثبیت کند.
با رویکردی خلاقانه و علمی، می‌توان جذابیت این استان را دوچندان کرد و آن را به مقصدی ایده‌آل برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل نمود. گردشگری پایدار نه‌تنها موجب رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی خواهد شد، بلکه به معرفی هرچه بهتر فرهنگ و تمدن غنی همدان به جهانیان کمک خواهد کرد.